اداری - آموزشي

این مقاله به کتاب شیمی 1  و بخش محلولها از شیمی3  و اسیدها و بازها از شیمی 4 مربوط است.

علت توليد باران اسيدي : یکی از آثار و نتایج آلودگی هوا باران اسیدی است. در برخی نواحی صنعتی و بر اثر فعالیت‌های کارخانه‌ها میزان گوگرد دي اكسيد SO₂ و نيتروژن اكسيدها NO_x در هوا افزایش یافته است. این دو ماده در اتمسفر با اکسیژن و بخار آب واکنش شیمیایی ایجاد می کنند و به صورت نيتريك اسيد و سولفوریک اسيد در می‌آیند. این ذرات اسیدی مسافت های طولانی را بوسیله باد طی می‌کنند و به صورت باران اسیدی بر سطح زمین فرو می‌ریزند. چنین بارش‌هایی ممکن است به صورت برف یا باران یا مه نیز در بیاید. معمولا نزولات جوی به علت حل شدن كربن دی‌اکسید هوا در آن و تشکیل کربنیک اسيد بطور ملایم اسیدی هستند و PH باران طبیعی آلوده نشده حدود 5/6 می‌باشد. پس نزولاتی که به مقدار ملاحظه‌ای قدرت اسیدی بیشتری داشته باشند و PH آنها کمتر از 5 باشد، باران اسیدی تلقی می‌شوند

عواملي كه موجب اسيدي شدن باران مي شوند

گازهای كربن دی‌اکسید   CO₂    - گوگرد دی اکسید SO₂  - گوگرد تری اکسید SO₃  - نیتروژن دی اکسید NO_2- نیتروژن مونو اکسید  NO       

وقتي این گازها در آب باران حل مي شوند طبق واكنش هاي زير توليد اسيد مي كنند:

2SO₂(g) + O₂(g)       -----→                2SO₃(g)

SO₃(g) + H₂O(l)        ------→                 H₂SO₄(aq)

2NO(g) + O₂(g)        ------→                  2NO₂(g)

4NO₂(g) + 2H₂O(l) + O₂(g)     ----→   4HNO₃(aq)

يكي از منابع توليد گازهاي كه موجب اسيدي شدن باران مي شوند كارخانه هائي هستند كه از سوخت هاي فسيلي استفاده مي كنند . دومين منبع مهم توليد اين گازها خودروها مي باشند

اثرات باران اسيدي بر محيط زيست :  - اثر بر گياهان   - اثر بر موجودات زنده   - اثر بر ساختمان ها

اثر بر رشد درختان و جنگل ها : باران اسيدي از چند راه به درختان آسيب مي رسانند . يكي آنكه اختلالاتي در روزنه برگ هاي درختان ايجاد مي كنند كه سبب ازدياد تعريق و كمبود آب درخت مي شود . باران اسيدي خاك را اسيدي مي كند و به ريشه هاي درختان آسيب مي رساند بنابر اين جذب آب و مواد تغذيه اي درخت كاهش مي يابد . همچنين باران اسيدي مواد معدني مورد نياز خاك را مي شويد ، و اين مواد به آبهاي زير زميني رانده مي شوند و بلاخره ساختارهاي سطحي پوست و برگ ها با باران اسيدي تخريب مي شود .    

اثر بر زندگي آبزيان : باران هاي اسيدي با اسيدي كردن آب درياچه ها و رودخانه ها موجب مرگ ماهي ها و ديگر آبزيان مي شوند . درياچه هاي مرده ( درياچه هاي بدون ماهي ) در بيشتر مكان ها به همان صورت قبلي خود وجود دارند ولي هيچ گونه ماهي در آب اسيدي شده آنها نمي تواند زندگي كند . ماهي قزل آلا و ماهي خاردار در PH كمتر از 5 و صدف ها در PH كمتر از 6/5 مي ميرند .

اثر بر ساختمان ها : آثار باران اسيدي بر ساختار سنگ ها و فلزات به كار رفته در نماي ساختمان ها و مجسمه هاي سنگي به صورت بازگشت ناپذير ويرانگري خاصي دارد . با آسيب ديدن بناهاي سنگي ميراث فرهنگي ملت ها نيز تحليل مي رود

اثر بر صنعت حمل و نقل : هر دو صنعت راه آهن و هواپيما سالانه به دليل ريزش باران اسيدي مقدار زيادي هزينه مي كنند . پلهاي فلزي به دليل فرسايش كارآيي خود را از دست مي دهند .

اثر باران اسيدي بر انسان : انسان نيز مي تواند در اثر باران اسيدي به طور جدي آسيب ببيند تا حدي كه منجر به مرگ او شود .

يكي از اثرات باران اسيدي بر روي انسان مسئله تنفس اوست . بسياري از مردم در اثر باران اسيدي مشكل تنفسي پيدا مي كنند ، به خصوص افرادي كه آسم دارند . از اثرات گازهاي SO2 و Nox ها بر روي انسان سرفه هاي خشك، سر درد، گلو درد و عصبانيت مي باشد . باران اسيدي مي تواند بوسيله گياهان هم از طريق خاك و هم به طور مستقيم جذب شود . همچنين جانداراني كه اين گياهان را مي خورند . وقتي انسان از اين گياهان يا گوشت جانداران استفاده مي كند روي مغز و كليه او اثر مي گذارد و مي تواند موجب بيماري آلزايمر در انسان شود

پيشگيري از تخريب باران هاي اسيدي : در باره باران اسيدي چه مي توان كرد؟ يك چاره موقتي پاشيدن آهك در درياچه هاي اسيدي است كه تا حدودي اسيد را خنثي كند و PH آب را به طرف 7 بالا ببرد . مجسمه ها و نقوش ديگر را با انواع پلاستيك ها و مواد ديگر مي پوشانند . سرانجام اين نتيجه حاصل شده است كه كشورها با معاهداتي از باران اسيدي بكاهند . با اين حال حتي اگر گوگرد دي اكسيد و نيتروژن ديوكسيد ديگري توليد نشود درياچه هايي كه نهرهائي به آنها نريزد بيش از 30 سال وقت لازم دارند تا حالت مردگي خود را به طور طبيعي مرتفع سازند و برخي از بناهاي تاريخي و مجسمه ها بيش از آن خراب شده اند كه امكان تعميير و مرمت داشته باشند .